Odstąpienie od umowy wzajemnej zastrzeżone w umowie.

Art. 492 kodeksu cywilnego¹ kreuje uprawnienie do odstąpienia od umowy wzajemnej, w przypadku zwłoki w spełnieniu świadczenia. Uregulowane w tym przepisie prawo wierzyciela jest odstępstwem od reguły ogólnej. Odmienność ta polega na zwolnieniu wierzyciela z obowiązku wyznaczania dłużnikowi pozostającemu w zwłoce dodatkowego terminu na spełnienie świadczenia. Wierzyciel może skorzystać z tego prawa, gdy:

• zostało ono przewidziane w umowie stron,
• spełnienie świadczenia po terminie nie miało by dla wierzyciela znaczenia z uwagi na właściwość zobowiązania

W przypadku tzw. nieuniknionej zwłoki skorzystanie z prawa ustawowego odstąpienia wierzyciel nie może skorzystać. Sytuacja taka ma miejsce, jeżeli termin spełnienia świadczenia jeszcze nie nadszedł, ale jest oczywistym, że dłużnik świadczenia nie spełni.

Aby wierzyciel mógł skorzystać z ustawowego prawa odstąpienia od umowy wzajemnej niezbędne jest przewidzenie takiego prawa w umowie pomiędzy stronami, w przypadku zwłoki dłużnika. Termin spełnienia świadczenia musi myć ściśle określony w umowie. A więc umowa musi przyznać prawo umownego odstąpienia oraz ściśle określać termin realizacji zobowiązania. Dopiero te dwa zapisy pozwalają na zastosowanie umownego prawa odstąpienia. W drugim przypadku wierzyciel może od umowy odstąpić, bez zastrzeżenia tego prawa w umowie, jeżeli wykonanie go utraciło dla wierzyciela znaczenie z uwagi na właściwość zobowiązania lub cel umowy. Sytuacja taka ma miejsce wtedy, gdy spełnienie świadczenia po terminie staje się dla wierzyciela bez celowe². Wierzycielowi obok ustawowego prawa odstąpienia przysługuje również prawo do dochodzenia naprawienia szkody wynikającej ze zwłoki³.

¹ Art.  492.  [Odstąpienie od umowy]
Jeżeli uprawnienie do odstąpienia od umowy wzajemnej zostało zastrzeżone na wypadek niewykonania zobowiązania w terminie ściśle określonym, strona uprawniona może w razie zwłoki drugiej strony odstąpić od umowy bez wyznaczenia terminu dodatkowego. To samo dotyczy wypadku, gdy wykonanie zobowiązania przez jedną ze stron po terminie nie miałoby dla drugiej strony znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce.
² Konrad Osajda, Kodeks cywilny. Komentarz, wydanie internetowe
³ zob. wyr. SN z 5.10.2006 r., IV CSK 157/06, OSNC 2007, Nr 7–8, poz. 114

 
Potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie?

SKONTAKTUJ SIĘ Z NASZYMI
Prawnikami z Opola

Kancelaria adwokacka adwokata Tomasza Piróg to zespół prawników, doświadczonych i zaangażowanych w sprawy klientów. Kancelaria pracuje z Klientami z miasta Opole, całego woj. opolskiego.