Podwyższenie lub obniżenie alimentów – kiedy zasadne?

Zgodnie z przepisami prawa, alimenty przysługują na dziecko, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Przy ustaleniu wysokości alimentów Sąd orzekający w danej sprawie bierze pod uwagę zarówno usprawiedliwione potrzeby dziecka, jak i możliwości zarobkowe obojga rodziców. Podkreślić należy, iż pod pojęciem usprawiedliwionych potrzeb dziecka nie mieszczą się potrzeby będące przejawem zbytku. Zakres obowiązku alimentacyjnego zależy od poszczególnych sytuacji zarówno dziecka, jak i zobowiązanego rodzica. Często brane pod uwagę są cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego oraz warunki społeczno-ekonomiczne. Zakres potrzeb dziecka określa art. 96 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie - odpowiednio do jego uzdolnień - do pracy dla dobra społeczeństwa. Rodzice mają obowiązek zapewnić dziecku środki do zaspokajania jego potrzeb zarówno duchowych, fizycznych (m.in. odzież, leczenie, wyżywienie, mieszkanie), jak i środków wychowania.

Zgodnie z utrwaloną w orzecznictwie zasadą, dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, zarówno w sytuacji, gdy żyją z dzieckiem oddzielnie, jak i wtedy, gdy żyją wspólnie. W przypadku zmiany orzeczenia w zakresie alimentów znaczenie ma również okres, jaki upłynął od poprzedniego orzeczenia. Nadmienić również należy, iż w przypadku zgodnych stanowisk stron w zakresie wysokości alimentów, Sąd orzekając o wysokości alimentów ustali je zgodnie z wolą stron, zatem nie będzie badać szczegółowo potrzeb dziecka, czy też możliwości majątkowych zobowiązanego.

W sytuacji, gdy zmienią się okoliczności, na podstawie których ustalony został obowiązek alimentacyjny możliwe jest wystąpienie do Sądu Rodzinnego z powództwem o obniżenie, podwyższenie, a nawet uchylenie alimentów. Zgodnie z art. 138 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego – w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Co oznacza zmiana stosunków? Jako zmianę stosunków zgodnie z orzecznictwem rozumie się wszelkie zmiany w sytuacji ekonomicznej stron, które to powodują zmniejszenie lub zwiększenie zakresu potrzeb dziecka czy też zwiększenie lub zmniejszenie zakresu możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego rodzica.

Oczywistym jest, iż z wiekiem zakres usprawiedliwionych potrzeb dziecka ulega zmianie. Inne są potrzeby dziecka uczęszczającego do przedszkola, a inne nastolatka. Upływ czasu od poprzedniego orzeczenia w zakresie wysokości alimentów stanowi podstawę do ich podwyższenia. W dzisiejszych czasach istotnym aspektem wpływającym na koszty utrzymania dziecka będzie również inflacja. Aktualnie z uwagi na wzrost kosztów życia odnotowuje się w Wydziałach Rodzinnych wzrost liczby pozwów w zakresie zmiany wysokości alimentów. W okresie ostatnich lat ceny zarówno żywności, jak i prądu, ogrzewania mieszkania istotnie wzrosły, natomiast za potrzeby dziecka uznaje się również jego udział w kosztach utrzymania mieszkania. Zatem podniesienie alimentów może uzasadniać sama inflacja.

Kolejno, w sytuacji zmiany sytuacji życiowej rodzica zobowiązanego – np. utraci on pracę, jego zarobki spadną, ciężko zachoruje – wówczas możliwe jest wystąpienie z powództwem o obniżenie alimentów.

Trzecia zmiana stosunków ma miejsce w sytuacji, gdy dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie wszelkich kosztów utrzymania i wychowania albo rodzic utraci zdolność do osiągania dochodów – wówczas możliwe jest uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Nadto zgodnie z art. 144 1 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego - zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Z doświadczenia zawodowego wskazuję, iż Sądy mają świadomość, że dzieci nie żywią się powietrzem, mają określone potrzeby, natomiast odpowiedzialność za zaspokajanie tych potrzeb spoczywa na obojgu rodzicach. Nie przerzuca to odpowiedzialności jedynie na rodzica, u którego dziecka mieszka.

W przypadku konieczności zmiany orzeczenia w zakresie wysokości alimentów zapraszam do Kancelarii Adwokackiej w Opolu.

tagi: sprawy cywilne, rozwód, adwokat z Opola, alimenty, sąd rodzinny